KALENDARIUM ROCZNIC LITERACKICH 2025
Styczeń
4.01. - Albert Camus (ur. 7 listopada 1913 w Mondovi, zm. 4 stycznia 1960 w Villeblevin) – francuski pisarz, dramaturg, eseista i reżyser teatralny. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1957. Jest uważany za czołowego reprezentanta absurdyzmu. Autor m.in. powieści „Dżuma”, „Upadek”, dramatów „Stan oblężenia”, „Sprawiedliwi”, nowel „Wygnanie i królestwo”.
65. rocznica śmierci.
9.01. - Małgorzata Musierowicz z domu Barańczak (ur. 9 stycznia 1945 w Poznaniu) – polska pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, ilustratorka. Twórczyni cyklu powieściowego dla młodzieży pt. „Jeżycjada”.
80. rocznica urodzin.
18.01. - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu, zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie) – polski poeta, nowelista, powieściopisarz, przedstawiciel Młodej Polski. Autor m.in. cyklu opowieści „Na skalnym Podhalu”, zbioru nowel „W czas wojny”, powieści „Anioł śmierci”, „Gra fal”, „Koniec epopei”, dramatów „Sfinks”, „Zawisza Czarny”, poezji.
85. rocznica śmierci.
21.01. - George Orwell, właściwie Eric Arthur Blair (ur. 25 czerwca 1903, zm. 21 stycznia 1950) – brytyjski pisarz i publicysta, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej. Jego dzieła odzwierciedlają inteligencję, dowcip i wrażliwość na nierówności społeczne. Często uznawany za najlepszego kronikarza angielskiej kultury XX wieku. Za jego najbardziej znane dzieła uznawane są: futurystyczna, antyutopijna powieść „Rok 1984” i satyryczna opowieść będąca alegorią systemu totalitarnego „Folwark zwierzęcy”.
75. rocznica śmierci.
23.01. - Konstanty Ildefons Gałczyński, ps. „Karakuliambro” (ur. 23 stycznia 1905 w Warszawie, zm. 6 grudnia 1953 tamże) – polski poeta. Najbardziej znany za sprawą paradramatycznej serii podszytych absurdem humoresek Teatrzyk Zielona Gęś, w której pojawiła się galeria postaci takich jak Porfirion Osiełek, Piekielny Piotruś, Hermenegilda Kociubińska czy Zielona Gęś.
120. rocznica urodzin.
31.01. - Józef Mackiewicz (ur. 1 kwietnia 1902 w Petersburgu, zm. 31 stycznia 1985 w Monachium) – polski pisarz i publicysta. W maju 1943 po odkryciu przez Niemców w Katyniu grobów oficerów polskich zamordowanych przez Sowietów, na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz podziemnych udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok.
35. rocznica śmierci.
31.01. - Thomas Merton – Ojciec Ludwik (ur. 31 stycznia 1915 w Prades, zm. 10 grudnia 1968 w Bangkoku) – amerykański pisarz, poeta, prezbiter rzymskokatolicki, trapista.
110. rocznica urodzin.
Luty
3.02. - Ignacy Błażej Franciszek Krasicki herbu Rogala (ur. 3 lutego 1735 w Dubiecku, zm. 14 marca 1801 w Berlinie) – biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński. Prymas Polski od 1795 r. aż do śmierci. Jeden z głównych przedstawicieli polskiego oświecenia. Nazywany „księciem poetów polskich”. Autor m.in. utworów „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”, „ Monachomachia”, „Bajki i przypowieści”.
290. rocznica urodzin.
7.02. - Harry Sinclair Lewis (ur. 7 lutego 1885 w Sauk Centre, zm. 10 stycznia 1951 w Rzymie) – amerykański powieściopisarz, autor opowiadań i dramaturg. Pierwszy amerykański laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Otrzymał ją w 1930 „za wigor, zdolności artystyczne, umiejętność tworzenia – inteligentnie i dowcipnie – nowych typów bohaterów”.
140. rocznica urodzin.
24.02. - Juliusz Kaden-Bandrowski (ur. 24 lutego 1885 w Rzeszowie, zm. 8 sierpnia 1944 w Warszawie) – polski pisarz, prozaik i publicysta, wolnomularz, kapitan piechoty Wojska Polskiego. Autor utworów m.in. „Generał Barcz”, „Przymierze serc i inne nowele”, „W cieniu zapomnianej olszyny” (opowiadania).
140. rocznica urodzin.
25.03. - Mary Flannery O’Connor (ur. 25 marca 1925 w Savannah, zm. 3 sierpnia 1964 w Milledgeville) – amerykańska powieściopisarka i nowelistka.
100. rocznica urodzin.
28.02. - Kornel Filipowicz (ur. 27 października 1913 w Tarnopolu, zm. 28 lutego 1990 w Krakowie) – polski powieściopisarz, nowelista, scenarzysta, poeta. Autor m.in. książek: „Mój przyjaciel i ryby”, „Gdy przychodzi silniejszy”, „ Rozmowy na schodach” – opowiadania, „Jeniec i dziewczyna”, „Ogród pana Nietschke”, „Mężczyzna jak dziecko” – powieści.
35. rocznica śmierci.
Marzec
1.03. - Ernest Włodzimierz Bryll (ur. 1 marca 1935 w Warszawie, zm. 16 marca 2024 tamże) – polski pisarz, poeta, autor tekstów piosenek, dziennikarz, tłumacz i krytyk filmowy, także dyplomata.
90. rocznica urodzin.
2.03. - David Herbert Lawrence (ur. 11 września 1885 w Eastwood, zm. 2 marca 1930 w Vence) – angielski pisarz, autor powieści, opowiadań, poezji, sztuk, esejów, książek podróżniczych, obrazów, tłumaczeń, tekstów krytyczno-literackich i korespondencji. Autor powieści: „Synowie i kochankowie”, „Zakochane kobiety”, „Kochanek lady Chatterley”.
140. rocznica urodzin.
7.03. - Arkady Adam Fiedler (ur. 28 listopada 1894 w Poznaniu, zm. 7 marca 1985 w Puszczykowie) – polski działacz niepodległościowy, prozaik, reportażysta, przyrodnik i podróżnik. Autor powieści, reportaży m.in. : „Kanada pachnąca żywicą”, „Ryby śpiewają w Ukajali”, „Dywizjon 303”, „Radosny ptak Drongo”, „Wyspa kochających lemurów”, „Spotkałem szczęśliwych Indian”, „ Orinoko”, „Mały Bizon”, „Wyspa Robinsona”, „Orinoko”, „Biały Jaguar”.
40. rocznica śmierci.
11.03. - Kazimierz Brandys (ur. 27 października 1916 w Łodzi, zm. 11 marca 2000 w Paryżu) – polski prozaik, eseista, autor scenariuszy filmowych. Autor publikacji min.: „Między wojnami”, „Człowiek nie umiera”, „Obywatele”, „Matka Królów”, „Listy do pani Z.: wspomnienia z teraźniejszości”, „Sposób bycia”, „ Obrona Grenady i inne opowiadania”.
25. rocznica śmierci.
19.03. – Leopold Tyrmand (ur. 16 maja 1920 w Warszawie, zm. 19 marca 1985 w Fort Myers) – polski pisarz i publicysta, popularyzator jazzu w Polsce. Autor.m.in. prozy „Hotel Ansgar”, „Zły”, „Gorzki smak czekolady Lucullus”, „Życie towarzyskie i uczuciowe”.
40. rocznica śmierci.
25.03. - Paul Mark Scott (ur. 25 marca 1920 w Southgate, koło Londynu, zm. 1 marca 1978 w Londynie) – pisarz, poeta i dramaturg brytyjski, znany ze swoich powieści na temat kolonialnych Indii.
105. rocznica urodzin.
31.03. - Charlotte Brontë (ur. 21 kwietnia 1816 w Thornton, zm. 31 marca 1855 w Haworth) – angielska powieściopisarka i poetka, najstarsza spośród trzech sióstr Brontë, których powieści zaliczane są do klasyki literatury angielskiej. Autorka powieści: „Dziwne losy Jane Eyre”, „Shirley”, „Villette”, „Profesor”, „Niedokończone opowieści”.
170. rocznica śmierci.
Kwiecień
2.04. – Hans Christian Andersen (ur. 2 kwietnia 1805 w Odense, zm. 4 sierpnia 1875 w Rolighed k. Kopenhagi) – duński pisarz i poeta, najbardziej znany ze swej twórczości baśniopisarskiej, m.in. „Brzydkie kaczątko”, „Królowa Śniegu”, „Calineczka”, „Słowik”, „Kalosze szczęścia”, „Kamień mądrości”, „Klucz od bramy”, Świniopas”, „Krzesiwo”.
220. rocznica urodzin.
2.04. – Marek Krzysztof Nowakowski (ur. 2 kwietnia 1935 w Warszawie, zm. 16 maja 2014 tamże) – polski pisarz, przedstawiciel małego realizmu, publicysta, scenarzysta. Publikował opowiadania, powieści, utwory dramatyczne, felietony.
90. rocznica urodzin.
2.04. – Émile Édouard Charles Antoine Zola (ur. 2 kwietnia 1840 w Paryżu, zm. 29 września 1902 w Paryżu) – francuski pisarz, eseista, dziennikarz, krytyk sztuki, główny przedstawiciel naturalizmu. Autor m.in. cyklu 20 powieści „Rougon-Macquartowie”, cyklu „Trzy miasta”, cyklu „Cztery Ewangelie”.
180. rocznica urodzin.
10.04. – Maciej Słomczyński (ur. 10 kwietnia 1920[1] w Warszawie, zm. 20 marca 1998 w Krakowie) – polski pisarz i tłumacz. Swoje powieści kryminalne podpisywał pseudonimem Joe Alex. Opublikował m.in.: „Zadanie porucznika Kenta”, „Fabryka śmierci”, „Szary cień”, „Opowiadania o sprawach osobistych”, „Opowiadania o dalekich drogach”, „Marsz ołowianych żołnierzy”, „Śmierć mówi w moim imieniu”, „Niechaj odnajdą swoich wrogów”, „Zmącony spokój Pani Labiryntu”.
105. rocznica urodzin.
11.04. - John O’Hara (ur. 31 stycznia 1905 w Pottsville, zm. 11 kwietnia 1970 w Princeton) – amerykański pisarz. Autor bestsellerów.
55. rocznica śmierci.
12.04. - Anna Kamieńska (ur. 12 kwietnia 1920 w Krasnymstawie, zm. 10 maja 1986 w Warszawie) – polska poetka, pisarka, tłumaczka i krytyczka literacka; autorka książek dla dzieci i młodzieży. Przekładała m.in. z rosyjskiego, bułgarskiego, białoruskiego, słowackiego, serbsko-chorwackiego, łacińskiego oraz hebrajskiego.
105. rocznica urodzin.
17.04. Karen Christence von Blixen-Finecke, pseud. Isak Dinesen, Pierre Andrezel, Osceola (ur. 17 kwietnia 1885 w Rungsted k. Kopenhagi, zm. 7 września 1962 tamże) – duńska pisarka, znana głównie ze wspomnień o swoim życiu w Kenii, wydanych jako „Pożegnanie z Afryką”. Kilkakrotnie nominowana do literackiej nagrody Nobla (w latach 1950 i 1955–1962). -
140. rocznica urodzin.
20.04. – Hanna Januszewska-Moszyńska (ur. 20 kwietnia 1905 w Warszawie, zm. 18 lipca 1980 tamże) – polska prozaiczka, poetka, tłumaczka, autorka sztuk teatralnych i słuchowisk. Jej twórczość obejmowała wiersze, bajki, baśnie, słuchowiska radiowe, sztuki teatralne, opowiadania i powieści fantastyczne, których kanwą często były piosenki i bajki zaczerpnięte z polskiego folkloru oraz wydarzenia historyczne. Współpracowała z czasopismami skierowanymi do najmłodszych czytelników.
120. rocznica urodzin.
26.04. –20.07. - Hanna Ożogowska (ur. 20 lipca 1904 w Warszawie, zm. 26 kwietnia 1995 tamże) – polska prozaiczka, poetka i tłumaczka literatury rosyjskiej, niemieckiej i włoskiej. Opublikowała m.in.: „Tajemnica zielonej pieczęci”, „O królewnie, która bała się, że jej korona z głowy spadnie”, „Scyzoryk i koledzy”, „Chłopak na opak czyli Z pamiętnika pechowego Jacka”, „Dziewczyna i chłopak, czyli heca na 14 fajerek”, „Raz, gdy chciałem być szlachetny”, „Ucho od śledzia”, „Głowa na tranzystorach”.
30. rocznica śmierci.
Maj
1.05. – Aleksander Wat, właściwie Aleksander Chwat (ur. 1 maja 1900 w Warszawie, zm. 29 lipca 1967 w Antony) – polski pisarz i poeta pochodzenia żydowskiego. Tłumacz literatury anglosaskiej, francuskiej, niemieckiej, rosyjskiej i radzieckiej. Współtworzył polski futuryzm – w 1919 współaranżował „pierwszy polski występ futurystyczny”. Ważne dzieła: "Ja z jednej strony i Ja z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka", "Bezrobotny Lucyfer".
125. rocznica urodzin.
3.05. – Wojciech Jerzy Belon (ur. 14 marca 1952 w Kwidzynie, zm. 3 maja 1985 w Krakowie) – polski pieśniarz, poeta, kompozytor. Wykonawca piosenki poetyckiej i studenckiej. Dużą część utworów poświęcił opisaniu klimatu górskiego krajobrazu, nawiązując do twórczości Jerzego Harasymowicza. Część piosenek Belon poświęcił historiom prostych, zwyczajnych ludzi, nieraz zainspirowany autentycznymi wydarzeniami. Innym nurtem twórczości poety są gorzkie, nieraz sarkastyczne utwory wyrażające uczucia związane z przemijaniem.
40. rocznica śmierci.
7.05 - Adama Bahdaj (ur. 2 stycznia 1918 w Zakopanem, zm. 7 maja 1985 w Warszawie) – polski pisarz, autora utworów dla dzieci i młodzieży, m.in. "Wakacje z duchami", "Podróż za jeden uśmiech", "Stawiam na Tolka Banana", „Czarne sombrero”, „Kapelusz za sto tysięcy”.
40. rocznica śmierci.
9.05. - Halina Poświatowska z domu Myga (ur. 9 maja 1935 w Częstochowie, zm. 11 października 1967 w Warszawie) – polska poetka. Opublikowała tomy wierszy „Hymn Bałwochwalczy”, „Dzień dzisiejszy”, „Oda do rąk”, „Jeszcze jedno wspomnienie”.
90. rocznica urodzin.
16.05. – Andrzej Szczypiorski (ur. 3 lutego 1928 w Warszawie, zm. 16 maja 2000 tamże) – polski pisarz, scenarzysta, polityk, w czasie II wojny światowej żołnierz Armii Ludowej, uczestnik powstania warszawskiego, więzień obozu Sachsenhausen, od lat 70. działacz opozycji w PRL, senator I kadencji. Opublikował m.in.: „Msza za miasto Arras”, „Trzej ludzie w bardzo długiej podróży”, „Z notatnika stanu wojennego”, „Początek”, „Amerykańska whiskey i inne opowiadania”.
25. rocznica śmierci.
16.05. – Leopold Tyrmand (ur. 16 maja 1920 w Warszawie, zm. 19 marca 1985 w Fort Myers) – polski pisarz i publicysta, popularyzator jazzu w Polsce. Autor.m.in. prozy „Hotel Ansgar”, „Zły”, „Gorzki smak czekolady Lucullus”, „Życie towarzyskie i uczuciowe”.
105. rocznica urodzin.
19.05. – Maria Dąbrowska z domu Szumska (ur. 6 października 1889 w Russowie, zm. 19 maja 1965 w Warszawie) – polska powieściopisarka, eseistka, dramatopisarka, tłumaczka dzieł literatury duńskiej, angielskiej i rosyjskiej; jedna z najważniejszych polskich powieściopisarek XX wieku, autorka tetralogii powieściowej „Noce i dnie” (1931–1934), za którą była nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury oraz opowiadań: „Dzieci ojczyzny”, „Gałąź czereśni”, „Uśmiech dzieciństwa”, „Dzikie ziele”, „Ludzie stamtąd”, „Marcin Kozera”, „Wilczęta z czarnego podwórza”.
60. rocznica śmierci.
21.05. – Beata Obertyńska, z domu Wolska, ps. „Dziodzia”, „Marta Rudzka” (ur. 18 lipca 1898 w Skolem, zm. 21 maja 1980 w Londynie) – polska poetka i pisarka. Autorka zbiorów wierszy „Pszczoły w słoneczniku”, „Głóg przydrożny”, „Otawa. Wiersze dawne i nowe” ; poematów „Ballada o chorym księżycu”, wspomnień i powieści.
45. rocznica śmierci.
30.05. - Małgorzata Hillar, właśc. Janina Krystyna Helena Hillar (ur. 19 sierpnia 1926 w Piesienicy, zm. 30 maja 1995 w Warszawie) – polska poetka. Opublikowała zbiory poezji: „Gliniany dzbanek”, „Prośba do macierzanki”, „Krople słońca”, „Czekanie na Dawida”, „Poezje”, „Gotowość do zmartwychwstania”.
30. rocznica śmierci.
Czerwiec
6.06. – Paul Thomas Mann (ur. 6 czerwca 1875 w Lubece, zm. 12 sierpnia 1955 w Zurychu) – niemiecki prozaik i eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1929, uznawany za najwybitniejszego pisarza niemieckiego pierwszej połowy XX wieku i jednego z najwybitniejszych, obok Goethego, w dziejach literatury niemieckojęzycznej. Opublikował dzieła m.in.: „Upadła”, „Buddenbrookowie”, „Tristan”, „U proroka”, „Śmierć w Wenecji”, „Czarodziejska góra”, „Józef i jego bracia”, „Historie Jakubowe”, „Lotta w Weimarze”, „Doktor Faustus”.
150. rocznica urodzin.
9.06. – Charles John Huffam Dickens (ur. 7 lutego 1812 w Landport koło Portsmouth, zm. 9 czerwca 1870 w Gadshill) – angielski powieściopisarz. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela powieści społeczno-obyczajowej w drugiej połowie XIX w. w Anglii. W licznych powieściach dał wyraz wrażliwości na niesprawiedliwość, krzywdę społeczną i bezduszność praw wobec ludzi ubogich. Jest autorem min. powieści „Klub Pickwicka”, „Oliver Twist”, „Zegar Mistrza Humphreya”, „Magazyn osobliwości”, „David Copperfield”, „ Ciężkie czasy”, „Mała Dorrit”, „Tajemnica Edwina Drooda”.
155. rocznica śmierci.
21.06. – Adam Zagajewski (ur. 21 czerwca 1945 we Lwowie, zm. 21 marca 2021 w Krakowie) – polski poeta, eseista, prozaik, przedstawiciel pokolenia Nowej Fali, sygnatariusz Listu 59 (1975), od 1976 objęty cenzurą, w latach 1982–2002 na emigracji we Francji, od 1983 redaktor „Zeszytów Literackich”. Tworzył niemal wyłącznie wiersze białe i wolne. Był także eseistą.
80. rocznica urodzin.
28.06. – Józef Stanisław Tischner, ps. Wawrzek Chowaniec, Molinista, Józek Szkolny, Jegomość Józek (ur. 12 marca 1931 w Starym Sączu, zm. 28 czerwca 2000 w Krakowie) – polski prezbiter katolicki i filozof, profesor Papieskiej Akademii Teologicznej, kawaler Orderu Orła Białego. W artykułach zebranych w książkach „Nieszczęsny dar wolności” (1993), „W krainie schorowanej wyobraźni” (1997) oraz „Ksiądz na manowcach” (1999) przedstawił swoje poglądy w kwestii budowania nowego ładu społecznego, politycznego, ale przede wszystkim etycznego. Kontynuował również pracę stricte filozoficzną. W dziełach pt. „Filozofia Dramatu” (1990) i „Spór o istnienie człowieka” (1998) zawarł własną, oryginalną filozofię.
25. rocznica śmierci
29.06. – Antoine Marie Jean-Baptiste Roger de Saint-Exupéry (ur. 29 czerwca 1900 w Lyonie, zm. 31 lipca 1944 w Marsylii) – francuski pilot, pisarz i poeta. Autor „Małego Księcia” (1943), jednego z najważniejszych utworów literackich XX wieku. Ponadto napisał: „Poczta na południe”, „Nocny lot”, „Ziemia, planeta ludzi”, „Pilot wojenny”, „List do zakładnika”, „Twierdza”.
125. rocznica urodzin.
29.06. – Sławomir Piotr Paweł Mrożek (ur. 29 czerwca 1930 w Borzęcinie, zm. 15 sierpnia 2013 w Nicei) – polski pisarz oraz rysownik. Autor satyrycznych opowiadań i utworów dramatycznych o tematyce filozoficznej, politycznej, obyczajowej i psychologicznej. Jako dramaturg zaliczany do nurtu teatru absurdu. Opublikował m.in. zbiory opowiadań „Opowiadania z Trzmielowej Góry”, „Słoń”, „Na pełnym morzu”, „Zabawa”, „Tango”; powieści „Maleńkie lato”, „Ucieczka na południe”.
95. rocznica urodzin.
29.06 Andrzej Kijowski (ur. 29 listopada 1928 w Krakowie, zm. 29 czerwca 1985 w Warszawie) – polski krytyk literacki, eseista, prozaik i scenarzysta. Autor opowiadań „Diabeł, Anioł i Chłop”, „Pięć opowiadań”, „Oskarżony”, „Dyrygent i inne opowiadania”, powieści „Dziecko przez ptaka przyniesione”, „ Grenadier-król”.
40. rocznica śmierci.
Lipiec
4.07. – Gustaw Herling-Grudziński (ur. 20 maja 1919 w Kielcach, zm. 4 lipca 2000 w Neapolu) – polski pisarz, eseista, krytyk literacki, dziennikarz, żołnierz, więzień obozów pracy Gułagu. Opublikował m.in.: „Żywi i umarli”, „Inny świat”, „Skrzydła ołtarza”, „Upiory rewolucji”, „Dziennik pisany nocą 1971–1972”, „Podróż do Burmy”.
25. rocznica śmierci.
6.07. – Claude Simon (ur. 10 października 1913 w Antananarywie, zm. 6 lipca 2005 w Paryżu) – francuski pisarz, przedstawiciel nowej powieści, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1985r.
20. rocznica śmierci.
7.07. – Arthur Ignatius Conan Doyle (ur. 22 maja 1859 w Edynburgu, zm. 7 lipca 1930 w Crowborough) – szkocki pisarz, lekarz, wolnomularz, spirytysta, czołowy przedstawiciel nurtu powieści detektywistycznych, twórca postaci Sherlocka Holmesa.
95. rocznica śmierci.
9.07. – Maria Janina Teresa Pawlikowska-Jasnorzewska z domu Kossak, primo voto Bzowska, secundo voto Pawlikowska, tertio voto Jasnorzewska (ur. 24 listopada 1891 w Krakowie, zm. 9 lipca 1945 w Manchesterze) – polska poetka i dramatopisarka dwudziestolecia międzywojennego. Laureatka Złotego Wawrzynu Akademickiego Polskiej Akademii Literatury w 1935 roku. Luźno związana ze Skamandrem.
80. rocznica śmierci.
10.07. – Edmund Niziurski (ur. 10 lipca 1925 w Kielcach, zm. 9 października 2013 w Warszawie) – polski prozaik, publicysta, scenarzysta i dramaturg, a także socjolog i prawnik. Twórca popularnych książek dla dorosłych i młodzieży, cechujących się charakterystycznym, nieco absurdalnym humorem słownym. Najbardziej znane to „Księga urwisów”, „Sposób na Alcybiadesa”, „Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”, „Klub włóczykijów”, „Naprzód, Wspaniali!”, „ Adelo, zrozum”.
100. rocznica urodzin.
13.07. – Jarosław Marek Rymkiewicz, urodzony jako Jarosław Marek Szulc (ur. 13 lipca 1935 w Warszawie, zm. 3 lutego 2022 w Milanówku) – polski poeta, eseista, dramaturg i krytyk literacki, profesor nauk humanistycznych. Rymkiewicz przede wszystkim znany jest ze swej twórczości poetyckiej. W 1957 wydał swój pierwszy tomik wierszy „Konwencje”. Drugim najbardziej znanym aspektem jego twórczości, obok poetyckiej, jest eseistyka historycznoliteracka oraz historyczna.
90. rocznica urodzin.
19.07. - Jan Antoni Grabowski (ur. 16 marca 1882 w Rawie Mazowieckiej, zm. 19 lipca 1950 w Warszawie) – pedagog, pisarz, znawca sztuki, autor podręczników geometrii, monografii zabytków, przewodników po Warmii i Mazurach, twórca wielu książek dla dzieci i młodzieży, z których największą popularność zyskały opowiadania o zwierzętach.
75. rocznica śmierci.
Sierpień
4.08. – Hans Christian Andersen (ur. 2 kwietnia 1805 w Odense, zm. 4 sierpnia 1875 w Rolighed k. Kopenhagi) – duński pisarz i poeta, najbardziej znany ze swej twórczości baśniopisarskiej, m.in. „Brzydkie kaczątko”, „Królowa Śniegu”, „Calineczka”, „Słowik”, „Kalosze szczęścia”, „Kamień mądrości”, „Klucz od bramy”, Świniopas”, „Krzesiwo”.
150. rocznica śmierci.
8.08. – Zofia Kossak, później Zofia Kossak-Szczucka, później Zofia Kossak-Szatkowska (ur. 8 sierpnia 1889 w Kośminie, zm. 9 kwietnia 1968 w Bielsku-Białej) – polska powieściopisarka, współzałożycielka dwóch tajnych organizacji w okupowanej Polsce: Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom Żegota. Napisała m.in.: „Król trędowaty”, „Krzyżowcy”, „Legnickie pole”, „Nieznany kraj”, „Pod lipą”, „Przymierze”, „Purpurowy szlak”, „Rok polski: obyczaj i wiara”. Odznaczona pośmiertnie medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata (1982) i Orderem Orła Białego (2018).
135. rocznica urodzin.
18.08. – Honoré de Balzac (ur. 20 maja 1799 w Tours, zm. 18 sierpnia 1850 w Paryżu) – francuski powieściopisarz, obok Dickensa i Tołstoja jeden z najważniejszych twórców współczesnej powieści europejskiej, autor monumentalnego cyklu powieściowego „Komedia ludzka”. Jego wszystkie powieści miłosne umieszczone zostały w index librorum prohibitorum dekretami z lat 1841, 1842 i 1864.
175. rocznica śmierci.
19.08. - Paweł Jasienica, właśc. Leon Lech Beynar (ur. 28 października?/10 listopada 1909 w Symbirsku, zm. 19 sierpnia 1970 w Warszawie) – polski historyk, pisarz historyczny, eseista i publicysta „Tygodnika Powszechnego”. Autor cyklu esejów historycznych „Polska Piastów”, „Polska Jagiellonów”, „Rzeczpospolita Obojga Narodów”, w którym przedstawił własną i publicystyczną koncepcję filozofii historii Polski, wyłożoną wcześniej w „Myślach o dawnej Polsce.
55. rocznica śmierci.
Wrzesień
5.09. – Stanisław Witkiewicz (ur. 21 maja 1851 w Poszawszu, zm. 5 września 1915 w Lovranie) – polski malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki, twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego, ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza. Autor powieści-reportażu „Na przełęczy” (wydawanego w częściach w prasie od roku 1889, a w całości wydanego w roku 1891), nazywanego „Ewangelią Tatr”.
110. rocznica śmierci.
12.09. – Jan Izydor Sztaudynger[a] (ur. 28 kwietnia 1904 w Krakowie, zm. 12 września 1970 tamże) – polski poeta, fraszkopisarz, satyryk, teoretyk lalkarstwa, tłumacz. Jego twórczość literacka była wyrazem afirmacyjnej postawy wobec życia. Inspiracje czerpał z obserwacji świata przyrody, dzieł sztuki, poznawaniu legend miasta. Znany przede wszystkim z publikacji fraszek i uznawany za „odnowiciela tego gatunku”.
55. rocznica śmierci.
13.09. - Daniel Defoe (właściwie Daniel Foe, urodził się 13 września 1660, a zmarł 24 kwietnia 1731) – pisarz angielski, prekursor powieści przygodowej. Autor m.in. "Przypadków Robinsona Cruzoe".
365. rocznica urodzin.
21.09. – Klementyna Hoffmanowa z domu Tańska (ur. 23 listopada 1798 w Warszawie, zm. 21 września 1845 w Passy) – polska pisarka, prozaiczka, dramatopisarka, tłumaczka, redaktorka, wydawczyni, pedagożka i działaczka społeczna.Była pierwszą Polką utrzymującą się z własnej pracy twórczej i pedagogicznej, a także jedną z pierwszych polskich pisarek tworzących utwory dla dzieci i młodzieży.
175. rocznica śmierci.
25.09. – Erich Maria Remarque, właśc. Erich Paul Remark (ur. 22 czerwca 1898 w Osnabrück, zm. 25 września 1970 w Locarno) – niemiecki pisarz, dramaturg, dziennikarz, weteran I wojny światowej. Do jego najwybitniejszych dzieł należą powieści „Na Zachodzie bez zmian” (1929) i „Łuk triumfalny” (1945).
55. rocznica śmierci.
29.09. - Émile Édouard Charles Antoine Zola (ur. 2 kwietnia 1840 w Paryżu, zm. 29 września 1902 w Paryżu) – francuski pisarz, eseista, dziennikarz, krytyk sztuki, główny przedstawiciel naturalizmu. Autor m.in. cyklu 20 powieści „Rougon-Macquartowie”, cyklu „Trzy miasta”, cyklu „Cztery Ewangelie”.
123. rocznica śmierci
29.09. – Lucyna Krzemieniecka, właśc. Wiera Zeidenberg (ur. 11 maja 1907 w Warszawie, zm. 22 września 1955 tamże) – polska pisarka pochodzenia żydowskiego, autorka popularnych, wielokrotnie wznawianych utworów dla dzieci, poetka. Opublikowała m.in.: ”Cudowne okulary”, „O Helence co na tarki poszła”, „O sierotce Józi i o złotych kluczykach”, „O Jasiu Kapeluszniku”, „Baśń o trzech siostrzyczkach”.
70. rocznica śmierci.
Październik
6.10. - Julian Przyboś (ur. 5 marca 1901 w Gwoźnicy Dolnej, zm. 6 października 1970 w Warszawie) – polski poeta, eseista i tłumacz.
55. rocznica śmierci.
7.10. - Thomas Keneally (ur. 7 października 1935 w Sydney) – australijski pisarz, scenarzysta, wykładowca akademicki.
90. rocznica urodzin.
8.10. Ewa Lipska (ur. 8 października 1945 w Krakowie) – polska poetka, w latach 1970–1980 redaktor działu poezji Wydawnictwa Literackiego, laureatka Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1973), w latach 1995–1997 dyrektorka Instytutu Polskiego w Wiedniu, członkini polskiego i austriackiego PEN Clubu.
80. rocznica urodzin
17.10. - Arthur Asher Miller (ur. 17 października 1915 w Nowym Jorku, zm. 10 lutego 2005 w Roxbury) – amerykański dramaturg żydowskiego pochodzenia, scenarzysta, eseista i autor słuchowisk radiowych, laureat Nagrody Pulitzera za dramat „Śmierć komiwojażera” (1949).
110. rocznica urodzin.
19.10. – Jonathan Swift (ur. 30 listopada 1667 w Dublinie, zm. 19 października 1745 tamże) – irlandzki pisarz, autor licznych utworów satyrycznych, m.in. „Bitwy książek”, oraz politycznych, m.in. „Listów kupca bławatnego”, jednak najbardziej jest znany jako twórca „Podróży Guliwera”, najważniejszej książki angielskiego oświecenia, która zyskała sobie ogromną popularność.
280. rocznica śmierci.
26.10. - Carlo Collodi, właściwie Carlo Lorenzini (ur. 24 listopada 1826 we Florencji, zm. 26 października 1890 tamże) – włoski pisarz i dziennikarz. Autor powieści i komedii, najbardziej znany jako twórca postaci Pinokia.
135. rocznica śmierci
Listopad
2.11. – George Bernard Shaw (ur. 26 lipca 1856 w Dublinie, zm. 2 listopada 1950 w Ayot St Lawrence) – irlandzki dramaturg i prozaik, przedstawiciel dramatu realistycznego. Jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1925. Jest także zdobywcą Oscara w roku 1938 za „najlepszy scenariusz adaptowany” do filmu „Pigmalion”, co czyni go pierwszą osobą w historii uhonorowaną Oscarem i Nagrodą Nobla (drugą został Bob Dylan w 2016 r.). Napisał m.in.: ”Druga wyspa Johna Bulla”, „Major Barbara”, „Lekarz na rozdrożu”, „Pigmalion”, „Dom serc złamanych”.
75. rocznica śmierci.
6.11. – Robert Musil (ur. 6 listopada 1880 w Klagenfurt am Wörthersee; zmarł 15 kwietnia 1942 roku w Genewie) – austriacki pisarz i krytyk teatralny. Motywem przewodnim twórczości Musila był kryzys wartości oświeceniowych, który ogarnął Europę na początku XX wieku oraz problem etyki.
145. rocznica urodzin.
7.11. – William Wharton, właśc. Albert William du Aime (ur. 7 listopada 1925 w Filadelfii, zm. 29 października 2008 w Encinitas) – amerykański psycholog, malarz i pisarz, laureat National Book Award (1980) za pierwszą powieść „Ptasiek”. Tworzył powieści obyczajowo-psychologiczne, których bohaterem jest zawsze alter ego pisarza. Przekazywał w nich filozofię życiową, w której najważniejsze jest głębokie i świadome przeżywanie swego życia, wykorzystywanie własnych talentów i możliwości oraz kultywowanie wartości rodzinnych. Szczególny wyraz takiej postawy można odnaleźć w powieści „Tam, gdzie spotykają się wszystkie światy”. Inne utwory: „Werniks”, „Stado”, „Wieści”, „Spóźnieni kochankowie”, „Niezawinione śmierci,”.
100. rocznica urodzin.
8.11. – Margaret Munnerlyn Mitchell Marsh (ur. 8 listopada 1900 w Atlancie, zm. 16 sierpnia 1949 tamże) – amerykańska pisarka. W 1936 r. wydała powieść „Przeminęło z wiatrem”, za którą otrzymała w 1937 r. Nagrodę Pulitzera. Film pod tym samym tytułem z 1939 r. z Vivien Leigh i Clarkiem Gable w rolach głównych stał się jednym z najpopularniejszych filmów wszech czasów.
125. rocznica urodzin.
13.11. - Stanisław Czachorowski, pseudonim Swen, Stanisław Swen Czachorowski (ur. 13 listopada 1920 w Warszawie, zm. 26 lutego 1994 w Warszawie) – poeta, prozaik, aktor. Jego poezja charakteryzowała się tendencjami awangardowymi, a zarazem barokową obfitością środków wyrazu. Szczególną rolę w jego języku poetyckim pełniły powiązania kulturowe, obejmujące zarówno motywy z mitologii, historii, filozofii, jak i elementy folkloru podmiejskiego, którego ujmowanie w zwięzłych sformułowaniach, wysublimowane są często z pozaestetycznych znaczeń.
105. rocznica urodzin.
15.11. – Antoni Słonimski, ps. „Pro-rok” i in. (ur. 15 listopada 1895 w Warszawie, zm. 4 lipca 1976 tamże) – polski poeta pochodzenia żydowskiego, dramatopisarz, prozaik, felietonista, tłumacz, członek założyciel kabaretu „Pod Picadorem” (1918) i grupy literackiej „Skamander”. Pisywał artykuły, wiersze i felietony do wielu gazet ogólnopolskich, m.in. do „Nowej Kultury” (1950–1962), „Szpilek” (1953–1973) i „Przeglądu Kulturalnego”. W 1954 poddał ostrej krytyce ówczesne podręczniki do historii literatury, przez co jego dzieła zostały wycofane z obiegu. W 1955 roku był jednym z założycieli Klubu Krzywego Koła.
135. rocznica urodzin.
20.11. – Stefan Żeromski (ur. 14 października 1864 w Strawczynie, zm. 20 listopada 1925 w Warszawie) – polski prozaik, publicysta, dramaturg; pierwszy prezes polskiego PEN Clubu, prezydent Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. Czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Autor m.in. powieści: „Przedwiośnie”, „Ludzie bezdomni”, „Wierna rzeka”, „Popioły”, „Syzyfowe prace”, „Siłaczka”.
100. rocznica śmierci.
24.11. - Carlo Collodi, właściwie Carlo Lorenzini (ur. 24 listopada 1826 we Florencji, zm. 26 października 1890 tamże) – włoski pisarz i dziennikarz. Autor powieści i komedii, najbardziej znany jako twórca postaci Pinokia.
195. rocznica urodzin.
26.11. – Adam Bernard Mickiewicz (ur. 13 grudnia?/24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogródku, zm. 26 listopada 1855 w Konstantynopolu) – polski poeta, działacz polityczny, publicysta, tłumacz, filozof, działacz religijny, mistyk, organizator i dowódca wojskowy, nauczyciel akademicki. Dzieła : „Oda do młodości”, „Poezje t. 1”, ‘Poezje t. 2”, „Sonety”, „Konrad Wallenrod”, „III część Dziadów”, „Pan Tadeusz, czyli ostatni Zajazd na Litwie”, „I część Dziadów”, „Liryki Lozańskie”.
170. rocznica śmierci.
27.11. – Walery Zygmunt Lucjan Przyborowski, ps. „Zygmunt Lucjan Sulima”, „Żelisław Krzywda" oraz "Wanda L."(ur. 27 listopada 1845 w Domaszowicach, zm. 13 marca 1913 w Warszawie) – polski historyk, pisarz, uczestnik powstania styczniowego (1863–1864). Ogromną popularność zyskały powieści historyczno-przygodowe dla młodzieży (publikowane często pod pseudonimem Zygmunt Lucjan Sulima), które przypominały wydarzenia narodowej historii i budziły świadomość narodową.
180. rocznica urodzin.
30.11. 14.02. - Onufry Kopczyński, właściwie Andrzej Kopczyński, krypt.: X. K. S. P. (ur. 30 listopada 1735 w Czerniejewie k. Gniezna[1], zm. 14 lutego 1817 w Warszawie) – ksiądz pijar, poeta łaciński, pedagog, językoznawca, prekursor badań nad polską gramatyką, autor pierwszego podręcznika gramatyki języka polskiego.
290. rocznica urodzin.
30.11. – Mark Twain, właściwie Samuel Langhorne Clemens (ur. 30 listopada 1835 we Floridzie, zm. 21 kwietnia 1910 w Redding) – amerykański pisarz pochodzenia szkockiego, satyryk, humorysta, wolnomularz. Do jego najbardziej znanych powieści należą „Przygody Tomka Sawyera” (1876), „Przygody Hucka” (1884) oraz „Książę i żebrak” (1881).
190. rocznica urodzin.
Grudzień
4.12. - Rainer Maria Rilke (ur. 4 grudnia 1875 w Pradze, Austro-Węgry, zm. 29 grudnia 1926 w sanatorium Valmont koło Montreux, Szwajcaria) – austriacki poeta, reprezentant liryki symbolicznej, prekursor egzystencjalizmu.
150. rocznica urodzin.
5.12. – Władysław Stanisław Reymont, właśc. Stanisław Władysław Rejment (ur. 7 maja 1867 w Kobielach Wielkich, zm. 5 grudnia 1925 w Warszawie) – polski pisarz, prozaik i nowelista. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1924 za czterotomową „epopeję chłopską” „Chłopi”. Jeden z najwybitniejszych i najważniejszych pisarzy w dziejach literatury polskiej. Jeden z głównych przedstawicieli realizmu z elementami naturalizmu w prozie Młodej Polski. Niewielką część jego spuścizny stanowią wiersze. Wybrane pozostałe utwory: „Pielgrzymka do Jasnej Góry”, „Komediantka”, „Fermenty”, „Wampir”, „Rok 1794”.
100. rocznica śmierci.
6.12. – Rafał Wojaczek (ur. 6 grudnia 1945 w Mikołowie, zm. 11 maja 1971 we Wrocławiu) – polski poeta i prozaik. Główne tematy poezji Wojaczka to śmierć, miłość, fascynacja kobiecością i cielesnością. Język poezji Wojaczka jest zazwyczaj bardzo naturalistyczny i brutalny, nie stroni od wulgaryzmów, przez co nieraz cenzura zatrzymywała mu publikacje. Mimo dosadności Wojaczek często przemycał głęboki liryzm i pragnienie czułości, co wówczas tworzyło kombinację jedyną w swoim rodzaju.
80. rocznica urodzin.
8.12. - Carmen Martín Gaite (ur. 8 grudnia 1925 w Salamance, zm. 23 lipca 2000 w Madrycie) – hiszpańska pisarka i jedna z wybitniejszych postaci literatury hiszpańskiej XX wieku. Specjalizowała się nie tylko w prozie, ale pisała także eseje, artykuły, tłumaczenia, poezję, sztuki teatralne oraz scenariusze filmowe. Za swoje utwory oraz za całokształt twórczości otrzymała wiele znaczących w Hiszpanii nagród.
100. rocznica urodzin.
12.12. – 4.03. - Jeremi Stanisław Przybora (ur. 12 grudnia 1915 w Warszawie, zm. 4 marca 2004 tamże) – polski poeta, pisarz i satyryk. Współtwórca (wraz z Jerzym Wasowskim) telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów i Kabaretu Jeszcze Starszych Panów oraz radiowego teatrzyku „Eterek”, cyklu audycji telewizyjnych „Divertimento”, autor libretta do musicalu Piotruś Pan. Lektor Polskiej Kroniki Filmowej. Wydał prozą m.in. opowiadania, wiersze i wspomnienia.
110. rocznica urodzin.
14.12. - Friedrich Reinhold Dürrenmatt (ur. 5 stycznia 1921 w Konolfingen, zm. 14 grudnia 1990 w Neuchâtel) – szwajcarski dramaturg, prozaik, eseista i teoretyk teatru, piszący w języku niemieckim. Twórca znanych także w Polsce słuchowisk i powieści.
35. rocznica śmierci.
21.12. – Francis Scott Fitzgerald (ur. 24 września 1896 w Saint Paul, zm. 21 grudnia 1940 w Los Angeles) – amerykański pisarz, nowelista, scenarzysta filmowy. Autor powieści i opowiadań, min.: „”Po tej stronie raju”, „Piękni i przeklęci”, „Wielki Gatsby”, „Czuła jest noc”, „Ostatni z wielkich”, ”Historia jednego wyjazdu”, „Odwiedziny w Babilonie”.
85. rocznica śmierci.
24.12. 18.01. - Joseph Rudyard Kipling (ur. 30 grudnia 1865 w Bombaju, zm. 18 stycznia 1936 w Londynie) – angielski prozaik i poeta. Zdobył światową popularność wierszami o brytyjskich żołnierzach służących w koloniach oraz przygodowymi opowieściami zaliczanymi do klasyki literatury młodzieżowej. W roku 1907 został wyróżniony literacką Nagrodą Nobla.
160. rocznica urodzin.
Oprac. Edyta Dobek
.jpg)
